Propagatienieuws – week 25 2024
Deze week in Propagatienieuws:
- HF: propagatieomstandigheden komende dagen vergelijkbaar met voorgaande week;
- Tropo:verhoogde tropo boven zeewater;
- Sporadische-E: Sporadische-E paden verschuiven van het Midden-Europa en Middellandse Zeegebied ;
- Meteoorscatter: deze week geen noemenswaardige meteorenregen;
- Auora:licht verhoogde Kp-index maar te weinig voor aurora;
- EME:De maan staat dit weekend op minimale declinatie .
Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).
HF
De astronomische zomer is begonnen, de dagen zijn lang en we krijgen veel straling van de zon op het noordelijk halfrond. Dit betekent dat de bovenste banden lange tijd open zijn, maar er is ook veel verzwakking overdag. De 17 m en 15 m banden zijn momenteel de banden die het langst geopend zijn met de minste demping en de beste DX.
Op 12 en 10m domineert sporadische E waardoor de sprongafstand kleiner is en er meer hops nodig zijn voor wat DX.
Van de ongeveer zes actieve regio’s op de zon zijn er drie magnetisch complex. Zij zorgen voor aanhoudende M-flare activiteit. Dit verhoogt de zonneflux, die aan het einde van de week rond de 200 eenheden schommelt. Het aardmagnetisch veld is matig actief en er zijn altijd langere periodes van rust.
Waarnemers van het ruimteweer richten zich momenteel op de twee actieve regio’s AR3712 en 3713. Elk van deze zonnevlekregio’s is ongeveer half zo groot als de grote zonnevlek van vorige maand. Beide hebben ‘bèta-gamma-delta’-magnetische velden die energie bevatten voor sterke X-klasse vlammen.
De actieve regio’s met zonnevlekken liggen momenteel op de westelijke helft van de zon. Er komt echter alweer nieuw aanbod aan in de vorm van twee uitgebreide actieve regio’s, waaronder een oude bekende: ex 3664 en ex 3697 zullen weer verschijnen – dan met een derde nummer. Op vrijdag 21 jun 23.30 was er vanuit dit gebied achter de zichtbare zonneschijf weer een grote CME. Deze was echter niet gericht op de aarde.
HF Propagatie vooruitzichten
De propagatieomstandigheden zullen de komende dagen vergelijkbaar zijn met die van de voorgaande week. De solarfluxindex is circa 190, de Kp-index maximaal 3- met aanhoudend hoge demping op de lage en middelste HF banden. 20 meter is de hele dag open, en 17 en 15m zijn dat ook een groot deel van de nacht, zij het met terugkerende dips omdat de MUF 3000 in de loop van de dag een beetje een rollercoaster is.
Tip: Wie volgend weekend Ham Radio 2024 in Friedrichshafen aan het Bodenmeer bezoekt, mag twee boeiende presentaties op de zaterdag van de beurs niet missen: Dr. Frank Stefani, natuurkundige aan het Helmholtz-Zentrum Dresden-Rossendorf (HZDR), zal het hebben over de zonnedynamo; en František K. Janda, OK1HH, over de ontwikkeling van de radioweervoorspelling.
VHF en EME
Tropo
Het weer probeert te veranderen naar een meer zomers patroon, wat betekent dat de hoofd straalstroom verder naar het noorden zal liggen dan in de afgelopen weken. Hierdoor kan ook een hogedrukgebied op de Atlantische oceaan een gunstiger positie krijgen en daardoor wat gebieden met verhoogde tropo boven zeewater. In hoogzomerse dagen zijn paden over zee of langs de kust vaak goed, maar paden over heet land doen het overdag niet zo goed. Concentreer je op de nacht of vroege ochtend, vooral als het mistig is.
Voor de verandering komen er een aantal drogere dagen aan zodat er weinig kans is op regenscatter
Sporadische-E
De verandering in het patroon in de straalstroom heeft ook invloed op sporadische-E. De nadruk voor Sporadische-E paden zal geleidelijk verschuiven van het typische Midden-Europa en Middellandse Zeegebied naar misschien Scandinavië en de Baltische staten. Richting westen lijken de mogelijkheden naar het Caribisch gebied minder gunstig dan naar de USA en Canada.
Aurora
Hoewel er verschillende perioden zijn geweest met een licht verhoogde Kp-index, was dit te weinig voor aurora. De lichte zomernachten betekenen dat zichtbaar poollicht zeer onwaarschijnlijk is, maar kijk wel uit naar nachtwolken aan de noordelijke horizon rond middernacht. Nocti-lucente wolken zijn dunne, piekerige wolken die ’s nachts een blauwe of zilverachtige tint krijgen wanneer ze verlicht worden door zonlicht van onder de horizon.
Meteoorscatter
Er zijn deze week geen noemenswaardige meteorenregens. Wel zijn er rond zonsopgang random meteoren. De poollichtovaal wordt regelmatig beïnvloed door de zonnewind waardoor de Kp-index wat oploopt.
EME
De maan staat komend weekend op minimale declinatie, dus de piekhoogte is laag en de gebruiksmogelijkheden zijn kort. EME-padverlies daalt als we perigeum naderen komende donderdag de 27e. 144 MHz hemelruis is hoog dit weekend maar daalt naar laag begin volgende week.
Over zonnefluxindex, zonnevlekkengetal en Kp-index
De zonnefluxindex (SFI) is een maat voor de ionisatiegraad van de ionosfeer. De SFI heeft een waardenbereik van 50 tot 300. Lage waarden signaleren doorgaans slechte of matige HF-condities en hoge juist goede (een hoge MUF). Tijdens de piek van een zonnevlekkencyclus meten we waarden van meer dan 200, met kortdurende uitschieters naar 300.
Het zonnevlekkengetal is een maat voor de activiteit van de zon. Ook nu geldt, hoe hoger de waarde, des te gunstiger voor de HF-propagatie (op hogere banden). De zonneactiviteit kan als volgt ingedeeld worden aan de hand van het zonnevlekkengetal: laag: 0-30, gematigd: 30-60, hoog: 60-90, zeer hoog: 90-120, intensief: > 120.
De Kp-index is een maat voor de magnetische fluctuaties in de ionosfeer. Lage waarden zijn gunstig voor de HF-propagatie. Vanaf een waarde van 2 beginnen HF-condities te degraderen. Boven de 5 is er sprake van ernstige verstoring en vanaf 7 kunnen zelfs radio-blackouts voorkomen, waarbij HF-communicatie volledig uitvalt. Bij hogere Kp-indexwaarden (vanaf ongeveer 3) neemt de kans op aurora overigens toe.
De beste HF-condities op de hogere banden zijn dus te verwachten bij een hoge zonnefluxindex, een hoog zonnevlekkengetal en een lage Kp-index.
Over maximaal bruikbare frequentie (MUF) en kritische frequentie
De maximaal bruikbare frequentie (MUF) is de frequentie waarbij de verwachting is dat radiosignalen nog zullen reflecteren tegen de ionosfeer. Voor paden korter dan 3000 km zal de MUF lager zijn omdat de opstralingshoek steiler is, waardoor radiosignalen makkelijker door de ionosfeer heen dringen.
De frequentie waarbij nog reflectie optreedt terwijl de opstralingshoek 90 graden is (verticaal), heet de kritische frequentie.
Tom PC5D stelt het propagatienieuws samen. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit de volgende bronnen: het wekelijkse RSGB Propagation News, DX Info Centre, HF-Referat DARC, Poollicht.be, Make More Miles on VHF, Met Office en NOAA. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde. De audio-opname van deze ronde is terug te luisteren op a22.veron.nl
VERON