Propagatienieuws – week 32 2024

Deze week in Propagatienieuws:

• HF: De zonneactiviteit zal de komende dagen hoog blijven;
• Tropo: tussen Normandië en Portugal intense tot extreme tropocondities;
• Sporadische-E: Beste kansen zijn voor paden naar Scandinavië en de Baltische staten;
• Meteoorscatter: dit weekend een echt hoogtepunt!;
• Auora: Voor aurora websites goed in de gaten te houden.;
• EME: De declinatie van de maan is negatief, minimum op donderdag de 15e.

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).

HF

Vorige week was een goede week voor HF-propagatie met een hoge zonnefluxindex en lage Kp-index. Afgelopen week is de zonneflux op indrukwekkende wijze toegenomen. Vrijdag werd een SFI van 336 gemeten, ruim 90 meer dan het vorige maximum voor deze cyclus. Dit maakt duidelijk dat deze SC25-cyclus aanzienlijk sterker is dan verwacht. De zonnevlamactiviteit is deze week wel wat afgenomen, ondanks een paar X-vlammen, maar dit zal waarschijnlijk slechts een korte onderbreking zijn. Toch is de kortegolfpropagatie momenteel vaak frustrerend. Dit komt door de fysische en chemische eigenschappen van de ionosfeer in de zomermaanden. Deze beperken de propagatie door de hoge demping overdag. Boven 21 MHz gaan de banden slechts sporadisch open.

HF Propagatie vooruitzichten 

De zonneactiviteit zal de komende dagen hoog blijven, met een zonneflux van 280 tot meer dan 300. In de komende dagen kruist de aarde het pad van enkele coronale massa ejecties. De Kp-index zal daardoor met name in de avond en nacht soms oplopen tot bijna 6 met een G2 geomagnetische storm.

De maximaal bruikbare frequentie toont een stijgende trend, zij het nog steeds aarzelend. De hoogste waarden boven Midden-Europa liggen momenteel tussen 23 en 25 MHz, boven Zuid-Europa al boven 30 MHz. Dit geeft aan dat propagatie op 10 m weer betrouwbaarder wordt, in ieder geval richting het zuiden. Kortere openingen in andere richtingen zoals Zuid-Amerika zijn ook waarschijnlijk, vooral in de tweede helft van de dag. 15 meter blijft een stabiele dagelijkse band vanaf ongeveer 06.00 UTC tot na zonsondergang volgende week. En dankzij de hogere zonneactiviteit zal 20 meter ook weer vaker gedurende de nacht duren. De aandacht verschuift nu naar N5J op Jarvis Island, een onbewoond koraaleiland met een kwadraat van 4,5 kilometer in de Stille Zuidzee, ongeveer halverwege tussen Hawaï en de Cookeilanden. De DX-peditie is actief op alle banden en hun website Jarvisisland2024.com kan je persoonlijke propagatievoorspellingen geven

Waarschijnlijk leveren 20, 17 en 15m short-path de beste kans bieden om de DX-peditie te werken, met ochtendopeningen van ongeveer 06.00 tot 10.00 UTC. Er is ook een mogelijke lange pad opening tussen 18.00 en 20.00 UTC, met een mogelijkheid van de 10m band om 19.00 UTC. Beide zijn nabij polaire paden en kunnen negatief beïnvloed worden door een hoge Kp-index.

VHF en EME

Tropo

Voorlopig bepaalt een nabijgelegen hogedrukgebied het weer. Het goede nieuws is dat de kaarten op dxinfocentre tussen Normandië en Portugal intense tot extreme tropocondities tonen. Mogelijk kunnen de beter uitgeruste stations in het zuiden daarvan profiteren. Voor zondag en maandag is er ook sterke tropo boven de Noordzee te verwachten. Pas later in de week wordt wat neerslag verwacht met misschien wat mogelijkheden voor regenscatter.

Sporadische-E

Het Sporadische-E seizoen verraste dinsdagochtend 6 augustus met 144 MHz Sporadische-E propagatie vanuit Engeland naar YU, HA, 9A en LZ bewegen in de richting van Italië als de opening vorderde.
In de weerkaarten zijn uitgebreide gebieden te zien met straalstroomactiviteit. Beste kansen zijn voor paden naar Scandinavië en de Baltische staten. Als het straalstroompatroon later in de week oostwaarts schuift dan verschuiven de kansen meer naar zuidelijke richting. In voorgaande jaren zijn er Es openingen geweest tot in de eerste week van september.

Aurora

Voor de kans op aurora blijft het zaak om websites als poollicht.be goed in de gaten te houden voor de actuele Kp-index en de richting van het magneetveld (dat moet n.l. zuidelijk zijn voor het beste resultaat).

Meteoorscatter

Sterrenkijkers kunnen dit weekend een echt hoogtepunt verwachten: de Perseïden-meteorenregen kan samenvallen met poollichtshows. Dit komt omdat de huidige toename in zonneactiviteit NOAA heeft aangezet tot het afgeven van een geomagnetische stormwaarschuwing! Deze is voor de periode van 9 tot 12 augustus. Er wordt verwacht dat er in deze periode drie CME’s achter elkaar op aarde zullen inslaan. Ze zouden geomagnetische stormen tot categorie G3 kunnen veroorzaken met aurora die wat meer voor onze regio bereikbaar wordt, wat perfect samenvalt met de piek van de Perseïden-meteorenregen. Deze is aangekondigd voor de avond van 11 augustus tot voor zonsopgang op 12 augustus. Meteorologen beloven ook veel sterrennachten. Veel websites leggen uit waar het allemaal om gaat, maar een om mee te beginnen is Meteor Scatter For Amateur Radio Communications – By G7RDX

EME

De declinatie van de maan is negatief en bereikt het minimum op donderdag de 15e, wat betekent dat er korte zichtvensters voor de maan zullen zijn en lage piekhoogtes. Padverliezen zullen afnemen gedurende de week en 144 MHz hemelruis is laag in het weekend, maar klimt naar een hoge piek van meer dan 3200 Kelvin op de 15e.

---

Over zonnefluxindex, zonnevlekkengetal en Kp-index

De zonnefluxindex (SFI) is een maat voor de ionisatiegraad van de ionosfeer. De SFI heeft een waardenbereik van 50 tot 300. Lage waarden signaleren doorgaans slechte of matige HF-condities en hoge juist goede (een hoge MUF). Tijdens de piek van een zonnevlekkencyclus meten we waarden van meer dan 200, met kortdurende uitschieters naar 300.

Het zonnevlekkengetal is een maat voor de activiteit van de zon. Ook nu geldt, hoe hoger de waarde, des te gunstiger voor de HF-propagatie (op hogere banden). De zonneactiviteit kan als volgt ingedeeld worden aan de hand van het zonnevlekkengetal: laag: 0-30, gematigd: 30-60, hoog: 60-90, zeer hoog: 90-120, intensief: > 120.

De Kp-index is een maat voor de magnetische fluctuaties in de ionosfeer. Lage waarden zijn gunstig voor de HF-propagatie. Vanaf een waarde van 2 beginnen HF-condities te degraderen. Boven de 5 is er sprake van ernstige verstoring en vanaf 7 kunnen zelfs radio-blackouts voorkomen, waarbij HF-communicatie volledig uitvalt. Bij hogere Kp-indexwaarden (vanaf ongeveer 3) neemt de kans op aurora overigens toe.

De beste HF-condities op de hogere banden zijn dus te verwachten bij een hoge zonnefluxindex, een hoog zonnevlekkengetal en een lage Kp-index.

Over maximaal bruikbare frequentie (MUF) en kritische frequentie

De maximaal bruikbare frequentie (MUF) is de frequentie waarbij de verwachting is dat radiosignalen nog zullen reflecteren tegen de ionosfeer. Voor paden korter dan 3000 km zal de MUF lager zijn omdat de opstralingshoek steiler is, waardoor radiosignalen makkelijker door de ionosfeer heen dringen.

De frequentie waarbij nog reflectie optreedt terwijl de opstralingshoek 90 graden is (verticaal), heet de kritische frequentie.

 

 

---

Tom PC5D stelt het propagatienieuws samen. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit de volgende bronnen: het wekelijkse RSGB Propagation News, DX Info Centre, HF-Referat DARC, Poollicht.be, Make More Miles on VHF, Met Office en NOAA. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde. De audio-opname van deze ronde is terug te luisteren op a22.veron.nl