Sinds 2015 staat morsecode op de lijst van immaterieel cultureel erfgoed in Nederland. De uitvinder van morsecode en de telegraaf, Samuel Morse, stierf op 2 april 1872. Hoe is zijn morsecode eigenlijk ontstaan? En wat is er vandaag de dag nog van over?
Bekende kunstschilder
Samuel Morse was een Amerikaanse jurist en bekende kunstschilder. Toen hij in Washington was om daar een portret te schilderen, ontving hij een brief van zijn ouders waarin stond dat zijn vrouw was overleden. De brief die aan Samuel was gestuurd, was een aantal dagen onderweg geweest. Ondanks dat hij direct naar huis reisde, was bij aankomst zijn vrouw al begraven. Daar was hij helemaal stuk van. Hij reisde terug naar Washington om het portret af te maken. Maar in zijn achterhoofd moest Samuel alleen maar aan zijn vrouw denken. Hij vond dat er een snellere manier moest komen om dit soort berichten af te leveren.
Magnetisme en elektromagneet
In 1832 kwam Morse in aanraking met een wetenschapper die veel wist van magnetisme en de elektromagneet. Door pulsen over een draad te sturen kon hij(Samuel?) aan de andere kant van de draad iets in beweging zetten. Hij ontwikkelde de eerste telegraaf en zette zijn carrière als schilder opzij. Maar nu moest er nog een manier bedacht worden om op basis van pulsen berichten over de telegraaf te kunnen sturen. Samen met zijn medewerker ontwikkelde hij de basis van de huidige morsecode. De morsecode, een taal van korte en lange pulsen, was geboren!
Telegrafie was hét communicatiemiddel
Al snel werd de telegraaf dé methode om over grote afstanden snel met elkaar te communiceren. Iets wat in het uitgestrekte Amerika ervoor zorgde dat niemand meer te laat hoefde te zijn voor een belangrijke gebeurtenis. Ook in Europa en in andere werelddelen werd telegrafie snel de manier van communiceren. De internationale morsecode werd ontwikkeld. Later was het de Italiaanse uitvinder Guglielmo Marconi die deze code gebruikte om zijn eerste berichten via een radioverbinding te verzenden. In de eerste dagen van de radiocommunicatie was telegrafie dan ook hét communicatiemiddel. Er waren namelijk nog geen technieken waarmee spraak kon worden overgebracht. Radiozendamateurs waren, als pioniers in radiotechniek van het eerste uur, ook veelal de eerste gebruikers van de morsecode. Morse werd gebruikt om contact te houden met de koloniën. Maar ook schepen, treinen en vliegtuigen onderhielden contact met de thuisbasis met behulp van telegrafie. Telegrafie werd ook gebruikt in het bankwezen en bij de krant. Op marine schepen wordt nog morsecode gebruikt in de vorm van lichtseinen.
Gebruik morsecode steeds populairder
Tot ver in de jaren ’90 bleef morsecode een belangrijke rol spelen in professionele radiocommunicatie. Met de komst van internet en satellietcommunicatie, stierf ook het professionele gebruik van morse uit. Alhoewel in de luchtvaart zenden de bakens op de grond hun “naam” nog steeds in morse uit. Piloten moeten daarom nog steeds morsecode kunnen “lezen”! Maar is morsecode dan dood? Nee, morsecode is nog altijd springlevend. Radiozendamateurs gebruiken het nog altijd om met elkaar te communiceren. Het gebruik ervan neemt zelfs in populariteit toe, ook door radioamateurs die geen morsecode kennen, maar de computer gebruiken om morse te zenden en te ontcijferen. Morsecode is weer helemaal “in”.
Jeugd
Vooral bij de jeugd is er veel belangstelling voor morsecode. Het is tegenwoordig zeer toegankelijk en daarom erg leuk als “spel”. Er zijn leuke heel veel leuke gratis apps voor smartphone en tablet waarmee deze code ontcijferd en geleerd kan worden.
Immaterieel cultureel erfgoed
De VERON spant zich in om het gebruik morsecode te stimuleren door bijvoorbeeld projecten op school, demonstraties op speciale evenementen en extra aandacht op de website. Heb jij een goed idee waarmee we morsecode als immaterieel cultureel erfgoed ook voor later generaties kunnen behouden? Stuur het naar onze PR-Commissie.
Zelf morsecode gebruiken
Wil jij zelf morsecode gebruiken? Dan is het leuk om radioamateur te worden, want die gebruiken het nog dagelijks. Kijk voor mee informatie op onze pagina Over de radioamateur.
Voor 4 euro per maand ben je lid van de VERON.
“O, jij bent radioamateur. Dus je draait muziek uit of zoiets? Of ben je piraat? Nee? Wat doe je dan?”
