Electron november 2024

Uitgelicht

Een Grid-wat?

Pascal Schiks PA3FKM

Een Griddipper: jeetje, bestaat die nog?

Als fervente zelfbouwer kun je tegenwoordig over de meest fraaie meetapparatuur beschikken. Digitale multimeter, sampling scope, logic analyzer, volautomatische componententester, ja zelfs een fatsoenlijke spectrum analyzer en een vector netwerk analyzer kun je tegenwoordig aanschaffen voor de prijs van twee kratjes bier.

Dat was vroeger wel anders. Je schafte een goede multimeter aan, zo’n ding kostte aardig wat. Als je wat centjes over had, was er wellicht budget voor een oscilloscoop. Als je een echt mooie had, was dat ding tweekanaals en had hij een bandbreedte van 20 MHz. Pfff! Daar zou ik nu niets mee kunnen. En uiteraard zorgde je voor een goede griddipper, of zoals dat meestal werd genoemd, een dipmeter. Terwijl de wat oudere amateur nu instemmend knikt, kijkt de jongere generatie nu vragend: ‘Een grid wat’?

Afstembare oscillator met een collectie uitwisselbare spoelen

Om te beginnen: de naam van dit instrument stamt nog uit de buizentijd. In essentie is het een afstembare oscillator met een collectie uitwisselbare spoelen. De oscillator is voorzien van een metertje dat een sterkteindicatie van het uitgangssignaal aangeeft. ‘Vroegah’ werd zo’n ding uiteraard gebouwd met een elektronenbuis, vandaar de naam ‘grid’. Heel slim kon je dat ook doen met zo’n elektronisch oog (een EM86-buis). Dan had je geen metertje nodig. Later gebruikten we natuurlijk gewoon een handige transistor; minder gedoe met de voeding. Het schema is, zoals je zelf kunt zien, erg eenvoudig. Een capacitief teruggekoppelde oscillator (Colpitts) met een indicatie van de uitgangsspanning. Zo’n dipmeter kun je heel gemakkelijk zelf bouwen, maar ze waren uiteraard ook gewoon te koop, met als voordeel dat je dan een instrument had dat ‘gekalibreerd’ was. Uhm… kuch… Nauwelijks dus.

Vroeger waren die gekochte instrumenten best prijzig voor wat het eigenlijk voorstelde, maar tegenwoordig kom je ze vaak voor een spotprijsje op beurzen tegen. Voor de knutselaar een aanrader! Waar is dat ding dan voor? Wanneer je een LC-kring wilt maken voor een specifieke frequentie, is het natuurlijk altijd de vraag op welke frequentie dat ding nu eigenlijk resoneert. Als je dan een oscillator in de buurt van die kring houdt zal die kring bij de juiste oscillatorfrequentie mee resoneren. Daarbij onttrekt die kring natuurlijk energie aan de oscillator. Dat is goed te zien op het meetinstrument dat precies bij die frequentie een dip vertoont (vandaar de naam voor dit instrument).

Lees dit artikel verder in Electron vanaf pagina 503!

Monumentendag

Jaap van Duin PA7DA

Jarenlang verzorgde een aantal leden van VERON afdeling Leiden tijdens de Monumentendag de openstelling van de Noordwijkse Vuurtoren. Nadat de gemeente het beheer, behalve het licht, overnam van Rijkswaterstaat en dit overdroeg aan Stichting Kurt Carlsen, verzorgden de radioamateurs de openstelling nog één keer.

Als afdeling hebben we op Landgoed Calorama tijdens de Monumentendag twee keer Morsedemonstraties gegeven. Naar aanleiding van gemaakte afspraken met gemeente Noordwijk en Stichting Kurt Carlsen gebruiken we de vuurtoren alleen tijdens het International Lighthouse and Lightship Weekend dat elk jaar in augustus plaatsvindt. Dit jaar was er op 14 september een mooi thema, waar we als radioamateurs goed in pasten: “Erfgoed van routes, netwerken en verbindingen”. Wat radio betreft viel voor ons het thema bij ‘Netwerken en Verbindingen’ en wilde het plaatselijke comité ons er graag bij hebben.

Vrijdag al waren de hoogste groepen van alle basisscholen aan de beurt met een Morseworkshop. Vrijwilligers hadden een groot aantal Morsepiepers van het Aviodrome in elkaar geknutseld.

Dit artikel lees je verder in Electron op pagina 511!