Opening van 13000 km op 6 meter

Momenteel zitten de radioamateurs op het zuidelijk halfrond midden in hun zomerse sporadische-E-seizoen. Bijgevolg zijn er daar volop openingen op de verschillende VHF-banden. EI7GL meldt een opmerkelijke opening van 13000 km op 6 meter tussen Australië en Zuid-Amerika. Die vond namelijk plaats op 12 december 2020. Opmerkelijk zijn de enorme overbrugde afstanden en ook het pad van de radiosignalen. Dit is te zien op de kaart van de PSK Reporter-website met de verbindingen voor VK3BD in het zuidoosten van Australië.

Opening 13000 km op 6 meter

Het betrof waarschijnlijk multi-hop Sporadische-E. Want de afstand tussen de radiostations in Australië en de radiostations in Brazilië, Bolivia en Paraguay was meer dan 13.000 km. Om dit in perspectief te plaatsen: de afstand van bijvoorbeeld West-Europa naar Japan is ongeveer 9.500 km.

Sporadische E

De opening is niet alleen opmerkelijk vanwege de afstand die kon overbrugd worden maar ook omwille van het feit dat sommige signalen een deel van Antarctica kruisten. Verre noordelijke of verre zuidelijke breedtegraden zijn geen gebieden die normaal gesproken worden geassocieerd met Sporadic-E.

Eén van de langste gerapporteerde overbrugde afstand was deze tussen VK5BC nabij Adelaide en PT9FD in het zuiden van Brazilië. Dit is een afstand van niet minder dan 13.530 km. Dit is een absoluut record. Alle radioverbindingen tussen Adelaide en Brazilië waren in JT65. Dit onderstreept andermaal de fantastische mogelijkheden van deze nieuwe digitale mode.

Ook radiostations in Nieuw-Zeeland konden radiostations in Zuid-Amerika bereiken. De overbrugde afstand was in dit geval ongeveer 11.000 km.

Zes of zeven hops?

Aangenomen wordt dat de gemiddelde maximale afstand voor één Sporadic-E-hop ongeveer 2300 km is. We kunnen hier aldus veronderstellen dat de multi-hop tussen VK5BC Brian (QTH PF85mc) nabij Adelaide en PT9FD Joao Luis (QTH GG37du) in het zuiden van Brazilië bestond uit zes hops van ongeveer 2.300 km of zelfs uit zeven hops van ongeveer 1900 km.

In principe dringen VHF-golven door de ionosfeer heen en is dus geen propagatie mogelijk zoals bij HF. In uitzonderlijke gevallen kunnen echter in de zomer kortstondig zeer sterk geïoniseerde gebieden optreden in de E-laag van de ionosfeer. Daardoor kunnen VHF-golven terugbuigen. Dit heet sporadische E-activiteit of sporadische E-propagatie. Hierdoor wordt ontvangst van VHF-signalen mogelijk op zeer grote afstanden en is het bijvoorbeeld mogelijk om zelfs FM-omroepzenders uit andere delen van Europa te ontvangen.

Sporadische E of ook wel E_s is dus een ongebruikelijke vorm van radiovoortplanting waarbij gebruik wordt gemaakt van bepaalde uitzonderlijke kenmerken van de ionosfeer. Communicatieafstanden van 800 tot pakweg 2400 km kunnen plaatsvinden met behulp van een enkele E_s hop.

Sporadische E vooral in zomer

Zoals de naam doet vermoeden, is sporadische-E-activiteit of sporadische-E-propagatie een abnormale gebeurtenis. Maar dit kan op bijna elk moment gebeuren. Deze gebeurtenis vertoont echter een sterk uitgesproken seizoenspatronen. Sporadische E piekt voorspelbaar in de zomer op beide halfronden. In Noord-Amerika en Europa is de piek het meest merkbaar van midden tot eind juni en loopt tot eind juli en begin augustus.

De sporadische E-activiteit of sporadische E-propagatie begint meestal midden december op het zuidelijk halfrond, waarbij de dagen direct na Kerstmis de meest actieve periode zijn.

Radioverbindingen via sporadische E-activiteit of sporadische E-propagatie zijn echter weinig betrouwbaar aangezien ze zelden langer dan een uur aanhouden. Deze zeldzame radioverbindingen zijn vooral voor radioamateurs heel interessant.

 

Bron: https://ei7gl.blogspot.com/2020/12/remarkable-13000-km-opening-on-6-metres.html

Zie ook https://nl.wikipedia.org/wiki/Propagatie_(radio)

Met dank aan Ronny Plovie, ON6CQ