Propagatienieuws – week 12, 2022

Deze week in Propagatienieuws:

• HF: Lente-equinox gunstig voor noord/zuid-verbindingen,
• VHF+: komende dagen mogelijk VHF/UHF-openingen langs de kust, 
• Es: melding van enkele sterke sporadische-E-signalen op 10m

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).

HF

De HF-propagatie was afgelopen week goed, met een gematigde zonnefluxindex (SFI) en over het algemeen rustige geomagnetische condities. De Kp-index was vrijwel de gehele week niet boven de 3. De SFI schommelde rond de 100, wat genoeg was om 12 meter in actie te brengen met af en toe ook openingen op 10 meter.

HF-vooruitzichten

Een nieuwe zonnevlekkengroep richt zich momenteel naar de aarde. Actief gebied 2975 lijkt zich samen met een grotere zonnevlekkengroep, ter grootte van de aarde, in een groeifase te bevinden. Beide regio’s zullen waarschijnlijk de komende week kleine zonnevlammen van de C-klasse of zelfs matige zonnevlammen van de M-klasse veroorzaken.

NOAA verwacht dat de SFI de komende dagen rond de 110 zal liggen en mogelijk nog zal stijgen tot 120 later in de week. Door een op donderdag naar de aarde gericht coronaal gat zal de Kp-index op zondagochtend nog even 4 bereiken. Daarnaast kan rond 1 april de Kp-index ook nog een waarde van 5 halen. Afgezien van deze twee oprispingen blijven de geomagnetische omstandigheden rustig met slechts een heel kleine kans op een storm en radio-blackout.

De MUF (voor de F-laag over 3000 km) zal variëren tussen circa 10 MHz aan het in de nacht tot soms 24 MHz overdag.

Tenslotte, de huidige lente-equinox (zon recht boven de evenaar) is een goed moment voor noord/zuid-paden op HF. Verbindingen op de hogere banden naar Zuid-Afrika en Zuid-Amerika waren de afgelopen week overheersend en zouden nog een paar weken moeten aanhouden.

VHF en hoger

In de komende dagen ligt een hogedruksysteem boven de Noordzee en wordt de lucht over zee aangevoerd. Met name aan de kust is er daardoor kans op tropopaden op VHF en UHF. In dit geval zal het hogedrukgebied recht boven het land komen. De temperatuurinversie kan daardoor te dicht bij de grond komen voor tropocondities op langere afstand. Om problemen in de buurt van het centrum van het hogedrukgebied te vermijden, is het meestal beter om paden te zoeken rond de zijkant van zo’n gebied om de beste DX te krijgen.

EME, Es, aurora en meteoorscatter

Er zijn nog steeds tekenen van verstoorde zonnecondities, waardoor er nog altijd kans is op wat aurora.

Er zijn meldingen van enkele sterke Sporadic-E-signalen op 10 meter. Nu we naar april gaan wordt het een regelmatiger item op het menu, voor 10 meter en misschien 6 meter met digitale modes.

Maandeclinatie neemt toe en wordt vrijdag weer positief, dus EME-tijdvensters en piekmaanhoogte zullen toenemen. Door het perigeum afgelopen woensdag zijn de padverliezen laag, maar nemen toe als de week vordert.

De 144MHz-ruis is de hele week laag.

 

______

Over zonnefluxindex, zonnevlekkengetal en Kp-index

De zonnefluxindex (SFI) is een maat voor de ionisatiegraad van de ionosfeer. De SFI heeft een waardenbereik van 50 tot 300. Lage waarden signaleren doorgaans slechte of matige HF-condities en hoge juist goede (een hoge MUF). Tijdens de piek van een zonnevlekkencyclus worden waarden gemeten van meer dan 200, met kortdurende uitschieters naar 300.

Het zonnevlekkengetal is een maat voor de activiteit van de zon. Ook nu geldt, hoe hoger de waarde, des te gunstiger voor de HF-propagatie (op hogere banden). De zonneactiviteit kan als volgt ingedeeld worden aan de hand van het zonnevlekkengetal: laag: 0-30, gematigd: 30-60, hoog: 60-90, zeer hoog: 90-120, intensief: > 120.

De Kp-index is een maat voor de magnetische fluctuaties in de ionosfeer. Lage waarden zijn gunstig voor de HF-propagatie. Vanaf een waarde van 2 beginnen HF-condities te degraderen. Boven de 5 is er sprake van ernstige verstoring en vanaf 7 kunnen zelfs radio-blackouts voorkomen, waarbij HF-communicatie volledig uitvalt. Bij hogere Kp-indexwaarden (vanaf ongeveer 3) neemt de kans op aurora overigens toe.

De beste HF-condities op de hogere banden zijn dus te verwachten bij een hoge zonnefluxindex, een hoog zonnevlekkengetal en een lage Kp-index.

Over maximaal bruikbare frequentie (MUF) en kritische frequentie

De maximaal bruikbare frequentie (MUF) is de frequentie waarbij de verwachting is dat radiosignalen nog zullen reflecteren tegen de ionosfeer voor paden van 3000 km. Voor paden korter dan 3000 km zal de MUF lager zijn omdat de opstralingshoek steiler is, waardoor radiosignalen makkelijker door de ionosfeer heen dringen.

De frequentie waarbij nog reflectie optreedt terwijl de opstralingshoek 90 graden is (verticaal), wordt de kritische frequentie genoemd.

 

______

Tom PC5D stelt het propagatienieuws samen. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit het wekelijkse RSGB Propagation News, DX Info Centre en Make More Miles on VHF . Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde.