Propagatienieuws – week 2, 2022

Deze week in Propagatienieuws:

• HF: zonnefluxindex gaat richting de 120, 15% kans op radio-blackout, 
• VHF+: komende dagen kans op verhoogde tropocondities, 
• EME: hoge padverliezen en lage 144MHz-ruis

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).

HF

We hadden een week van relatief lage, maar stabiele zonnevlekkencijfers, wat van invloed was op de maximaal beschikbare frequenties. De zonnefluxindex (SFI) was de hele week net boven 100, maar dat was te laag voor een goede betrouwbare ionosferische propagatie. In de middag steeg de MUF voor een 3.000km-pad vaak tot boven 28 MHz, en de kritische frequentie kwam daarbij boven de 7 MHz. Hierdoor konden ook shortskip-QSO’s worden gemaakt op 40 meter, zoals de ON75-stations, die anders wat lastiger te werken zijn.

HF-vooruitzichten

Momenteel zit de activiteit op de zon weer wat in de lift met de laatste dagen ook C-klasse zonnevlammen. De SFI is momenteel 110 en dat kunnen we ook in de komende dagen verwachten met mogelijk nog een lichte stijging naar 120. Dit weekeind hebben we nog wat onrustige aardmagnetische condities waarbij de Kp-index mogelijk de 5 aantikt en 15% kans op een beperkte radio-blackout. Verwacht dan een verslechterde MUF en slechte DX, vooral op noordelijke paden. Na het weekend zou het weer rustiger moeten worden.

De MUF (voor de F-laag over 3000 km) zal variëren tussen circa 7 MHz in de nacht tot circa 28 MHz overdag. Bij een hogere Kp-index valt dit echter een stuk lager uit.

VHF en hoger

Een gunstig gelegen hogedrukgebied is vaak goed nieuws voor tropo. In de afgelopen week waren de condities daardoor wat boven normaal. Ook voor de komende dagen is er kans op verhoogde tropocondities. Dit kan veroorzaakt worden door een verhoogde temperatuur-inversie ten gevolge van het hogedrukgebied, maar ook door regionale inversies aan het aardoppervlak in de nacht, als gevolg van nachtvorst en mist vormt. De actuele ligging van hogedrukgebieden is echter van belang.

We verlaten nu net het midwinter-venster voor Sporadic-E. Het enige wat dus overblijft zijn wat toevallige aurora’s en willekeurige meteorscatter.

EME

De maan staat vandaag op maximale declinatie, maar de padverliezen zijn nog steeds hoog en nemen af na het hoogtepunt van vrijdag. De 144MHz-ruis is de hele week laag.

 

______

Over zonnefluxindex, zonnevlekkengetal en Kp-index

De zonnefluxindex (SFI) is een maat voor de ionisatiegraad van de ionosfeer. De SFI heeft een waardenbereik van 50 tot 300. Lage waarden signaleren doorgaans slechte of matige HF-condities en hoge juist goede (een hoge MUF). Tijdens de piek van een zonnevlekkencyclus worden waarden gemeten van meer dan 200, met kortdurende uitschieters naar 300.

Het zonnevlekkengetal is een maat voor de activiteit van de zon. Ook nu geldt, hoe hoger de waarde, des te gunstiger voor de HF-propagatie (op hogere banden). De zonneactiviteit kan als volgt ingedeeld worden aan de hand van het zonnevlekkengetal: laag: 0-30, gematigd: 30-60, hoog: 60-90, zeer hoog: 90-120, intensief: > 120.

De Kp-index is een maat voor de magnetische fluctuaties in de ionosfeer. Lage waarden zijn gunstig voor de HF-propagatie. Vanaf een waarde van 2 beginnen HF-condities te degraderen. Boven de 5 is er sprake van ernstige verstoring en vanaf 7 kunnen zelfs radio-blackouts voorkomen, waarbij HF-communicatie volledig uitvalt. Bij hogere Kp-indexwaarden (vanaf ongeveer 3) neemt de kans op aurora overigens toe.

De beste HF-condities op de hogere banden zijn dus te verwachten bij een hoge zonnefluxindex, een hoog zonnevlekkengetal en een lage Kp-index.

 

______

Tom PC5D stelt het propagatienieuws samen. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit het wekelijkse Propagation News van de Britse radioamateurvereniging RSGB. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde.