Propagatienieuws – week 3, 2022

Deze week in Propagatienieuws:

• HF: komende week gaat SFI van 96 naar 90, maximum Kp-index 2 of 3, 
• VHF+: hogedrukgebied leidt hooguit tot redelijke tropocondities, 
• EME: padverliezen laag en daardoor gunstig voor EME op GHz-banden

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).

HF

Afgelopen weken hadden we een sterk variërend geomagnetische veld. De laagste Kp-index was 1 en de hoogste 6. De hogere Kp-indexwaarden veroorzaakten zichtbaar noorderlicht op noordelijke breedtegraden. Dit werd veroorzaakt door een zonnewindstroom die bijna 600 km/sec haalde en een aanzienlijk zuidwaartse Bz-component had. Dit betekende dat deze zich makkelijker kon koppelen aan het aardmagnetischveld, waardoor het plasma kon binnenstromen.

Er was een afname van het aantal zonnevlekken naarmate de week vorderde, omdat de meer actieve gebieden op de zon van ons wegdraaiden. De ionosferische propagatie was daardoor erg veranderlijk, positief beïnvloed door het redelijke aantal zonnevlekken, maar negatief door de verhoogde Kp-index. Toch waren er op 10 meter openingen naar Australië, Indonesië en Maleisië.

Zoals altijd, hou de hogere banden in de gaten, waar je voor verrassingen kunt komen te staan.

HF-vooruitzichten

Voor de komende dagen verwacht NOAA dat de zonnefluxindex (SFI) verder zal dalen van 97 tot onder de 90. De geomagnetische condities worden na zondag stabieler, met een maximum Kp-index van 2 of 3 voor het grootste deel van de week. De kans op een stormcondities of radio-blackout is dan ook te verwaarlozen.

De MUF (voor de F-laag over 3000 km) zal variëren tussen circa 7 MHz in de nacht tot circa 21 MHz overdag, met mogelijk een uitschieter naar 24 MHz.

VHF en hoger

De komende week lijkt opnieuw te worden gedomineerd door hoge druk boven het land. De wind komt echter grotendeels over land en is daardoor wat droger, waardoor de tropocondities waarschijnlijk hooguit redelijk zullen zijn. In het algemeen kunnen langs de randen van langdurige hogedrukgebieden goede mogelijkheden voor DX-tropoverbindingen (1000 – 2000 km) ontstaan. Dat geldt niet voor transmissiepaden door het centrum, omdat de temperatuurinversie dan vaak naar het aardoppervlak wegbuigt en daardoor het signaal de grond in leidt.

Mochten de zonneactiviteit toch weer wat opleven dan is er misschien kans op aurora.

EME

De declinatie van de maan wordt vandaag weer negatief, dus het bruikbare tijdvensters dat de maan zichtbaar is zullen korter worden. Met het perigeum (kortste afstand) over een week, zijn de padverliezen laag en dalend wat goed is voor EME op de GHz-banden. Voor VHF-EME’ers begint de 144MHz-hemelruis deze week laag maar neemt toe, met een piek van meer dan 3.000 Kelvin aanstaande zaterdag.

 

______

Over zonnefluxindex, zonnevlekkengetal en Kp-index

De zonnefluxindex (SFI) is een maat voor de ionisatiegraad van de ionosfeer. De SFI heeft een waardenbereik van 50 tot 300. Lage waarden signaleren doorgaans slechte of matige HF-condities en hoge juist goede (een hoge MUF). Tijdens de piek van een zonnevlekkencyclus worden waarden gemeten van meer dan 200, met kortdurende uitschieters naar 300.

Het zonnevlekkengetal is een maat voor de activiteit van de zon. Ook nu geldt, hoe hoger de waarde, des te gunstiger voor de HF-propagatie (op hogere banden). De zonneactiviteit kan als volgt ingedeeld worden aan de hand van het zonnevlekkengetal: laag: 0-30, gematigd: 30-60, hoog: 60-90, zeer hoog: 90-120, intensief: > 120.

De Kp-index is een maat voor de magnetische fluctuaties in de ionosfeer. Lage waarden zijn gunstig voor de HF-propagatie. Vanaf een waarde van 2 beginnen HF-condities te degraderen. Boven de 5 is er sprake van ernstige verstoring en vanaf 7 kunnen zelfs radio-blackouts voorkomen, waarbij HF-communicatie volledig uitvalt. Bij hogere Kp-indexwaarden (vanaf ongeveer 3) neemt de kans op aurora overigens toe.

De beste HF-condities op de hogere banden zijn dus te verwachten bij een hoge zonnefluxindex, een hoog zonnevlekkengetal en een lage Kp-index.

 

______

Tom PC5D stelt het propagatienieuws samen. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit het wekelijkse Propagation News van de Britse radioamateurvereniging RSGB. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde.