Propagatienieuws – week 33 2024
Deze week in Propagatienieuws:
- HF: de komende dagen wordt een vrij rustig geomagnetisch veld verwacht;
- Tropo: lans het kanaal en boven Frankrijk gematigde tot verhoogde tropo werwacht;
- Sporadische-E: seizoen loopt de komende twee of drie weken nog door;
- Meteoorscatter: piek van de Perseïden-meteorenregen is voorbij;
- Auora: blijft het zaak om websites in de gaten te houden ;
- EME: De declinatie is negatief maar stijgt nu.
Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).
HF
De afgelopen week had meerder vermeldenswaardige gebeurtenissen. Op maandagnacht bereikte de Kp-index ook voor Midden-Europa poollichtwaardige tot 8. Degenen die geluk hadden, konden tegelijkertijd poollicht en Perseïden vallende sterren waarnemen. Deze extreem sterke geomagnetische storingen namen pas langzaam af op dinsdag. Op woensdagochtend 06.40 uur UTC werd een X1.1 flare waargenomen. Volgens het Amerikaanse weerbureau NOAA produceerde deze een zwakke, gedeeltelijke halo CME die op weg was naar de aarde. Aankomsttijd volgens het NOAA-model: in de loop van zaterdag 17 augustus, geassocieerd met de mogelijkheid van een magnetische storm. De dalende trend van de zonneflux van de afgelopen dagen, van 300 naar 225 zal voortzetten, zodat we tegen het einde van de week een waarde van net boven de 200 zullen bereiken. De kans op M-flares is 70 procent en 20 procent voor X-flares.
HF Propagatie vooruitzichten
Voor de komende dagen wordt een vrij rustig geomagnetisch veld verwacht, met in de nacht van zaterdag op zondag tijdelijk een Kp-Index van het boven 5. De maximaal bruikbare frequentie (MUF) begint richting september in de nacht al merkbaar op te lopen, zodat 20 m weer bijna de hele nacht bruikbaar is. 21 MHz. is open van kort na zonsopgang tot ongeveer twee uur na zonsondergang. Overdag is de 15 m-band dus de meest stabiele DX-band, 12 en 10 m gaan vaker open. In de nacht zijn 40 tot 30 m en meestal ook 20 m “the place to be” voor DXers. De sporadische E is nog steeds aanwezig op 10 en 6 m, maar de openingen worden steeds korter. Sommige beter uitgeruste stations hebben N5J op Jarvis Island in de Stille Oceaan kunnen loggen. N5J is actief op SSB, CW en FT8, met de modi SuperFox en Fox and Hound, en werken tot 20 augustus. De piekuren liggen rond 05.00 tot 12.00UTC voor een kort pad contact, en rond 18.00UTC voor een lang pad contact.
Tip: voor de geïnteresseerden 2 links naar nieuwsberichten op internet: De eerste betreft waarnemingen door Kepler van zonnevlekken uit 1610. De tweede betreft effecten van zonneactiviteit in oude boomringen.
[1] https://edition.cnn.com/2024/08/15/science/kepler-sunspot-sketches-solar-minimum/index.html
VHF en EME
Tropo
In de komende dagen komt een gebied met wat hogere luchtdruk boven onze regio waarbij de windrichting grotendeels westelijk zal zijn. Langs het kanaal en boven Frankrijk zijn gebieden waar gematigde tot verhoogde tropo wordt verwacht. De zwakke hogedrukruggen kunnen soms nuttig zijn voor wat Tropo. In de zomermaanden is Tropo vaak meer uitgesproken boven nabijgelegen wateren zoals de Noordzee en zuidelijk over Biskaje of het Kanaal. Maar het kan ook ’s nachts voorkomen. Er is af en toe neerslag en daardoor toch wat kansen voor regenscatter. Deze hoogzomerse actieve fronten of zware buien kunnen erg goed zijn voor regenverstrooiing. Omdat temperatuur een belangrijke rol speelt in de intensiteit van zomerse onweersbuien, is de resulterende regenverstrooiing vaak het beste in de middag en vroege avond. In zeldzame gevallen kunnen onweersbuien overdag vanuit Frankrijk naar het noorden.
Sporadische-E
Het sporadische-E-seizoen loopt de komende twee of drie weken nog door. De bovenluchtkaarten laten zien dat er een aantal sterke straalstromen zijn en dus potentieel goede bronnen van de turbulentie die nodig is voor sporadische-E.
Aurora
Voor de kans op aurora blijft het zaak om websites als poollicht.be goed in de gaten te houden voor de actuele Kp-index en de richting van het magneetveld (dat moet n.l. zuidelijk zijn voor het beste resultaat). Soms lukt het om bijzondere DX te hozen zoals het aurora signaal van YO5AVN uit de clustermelding van PA0V van afgelopen 12 augustus.
Meteoorscatter
De piek van de Perseïden-meteorenregen is nu voorbij, met enkele goede QSO’s gemeld. Het is een brede bui en er zou nog steeds een aantal bruikbare meteoren moeten zijn om volgende week meteorscatter te proberen.
EME
De declinatie van de maan is negatief maar stijgt nu. Hij wordt pas woensdag positief, dus de korte zichtvensters van de maan en de piekhoogte blijven toenemen. Woensdag is ook perigeum, het dichtste punt van de maan bij de aarde en wanneer padverliezen het laagst zijn. 144 MHz. hemelruis is de komende week matig tot laag.
Over zonnefluxindex, zonnevlekkengetal en Kp-index
De zonnefluxindex (SFI) is een maat voor de ionisatiegraad van de ionosfeer. De SFI heeft een waardenbereik van 50 tot 300. Lage waarden signaleren doorgaans slechte of matige HF-condities en hoge juist goede (een hoge MUF). Tijdens de piek van een zonnevlekkencyclus meten we waarden van meer dan 200, met kortdurende uitschieters naar 300.
Het zonnevlekkengetal is een maat voor de activiteit van de zon. Ook nu geldt, hoe hoger de waarde, des te gunstiger voor de HF-propagatie (op hogere banden). De zonneactiviteit kan als volgt ingedeeld worden aan de hand van het zonnevlekkengetal: laag: 0-30, gematigd: 30-60, hoog: 60-90, zeer hoog: 90-120, intensief: > 120.
De Kp-index is een maat voor de magnetische fluctuaties in de ionosfeer. Lage waarden zijn gunstig voor de HF-propagatie. Vanaf een waarde van 2 beginnen HF-condities te degraderen. Boven de 5 is er sprake van ernstige verstoring en vanaf 7 kunnen zelfs radio-blackouts voorkomen, waarbij HF-communicatie volledig uitvalt. Bij hogere Kp-indexwaarden (vanaf ongeveer 3) neemt de kans op aurora overigens toe.
De beste HF-condities op de hogere banden zijn dus te verwachten bij een hoge zonnefluxindex, een hoog zonnevlekkengetal en een lage Kp-index.
Over maximaal bruikbare frequentie (MUF) en kritische frequentie
De maximaal bruikbare frequentie (MUF) is de frequentie waarbij de verwachting is dat radiosignalen nog zullen reflecteren tegen de ionosfeer. Voor paden korter dan 3000 km zal de MUF lager zijn omdat de opstralingshoek steiler is, waardoor radiosignalen makkelijker door de ionosfeer heen dringen.
De frequentie waarbij nog reflectie optreedt terwijl de opstralingshoek 90 graden is (verticaal), heet de kritische frequentie.
Tom PC5D stelt het propagatienieuws samen. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit de volgende bronnen: het wekelijkse RSGB Propagation News, DX Info Centre, HF-Referat DARC, Poollicht.be, Make More Miles on VHF, Met Office en NOAA. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde. De audio-opname van deze ronde is terug te luisteren op a22.veron.nl
VERON