Propagatienieuws – week 35, 2023

Deze week in Propagatienieuws:

• HF: In de komende dagen verwacht NOAA een zonneflux tussen 135 en 140; 
• Tropo: De vooruitzichten voor VHF en UHF, dan ziet er veelbelovend uit;
• Sporadische-E: De dagelijkse Sporadische-E blogs op propquest.co.uk zijn voor dit jaar afgelopen; 
• Meteoorscatter: Hierover deze week geen info;
• Aurora: Geen info;
• EME: Voor EME-stations is de declinatie van de maan weer positief.

 Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).

HF

De dagelijkse veranderingen in de MUF maakt duidelijk dat we in de herfst zijn beland. Nu de dagen aanzienlijk korter worden en de nachten langer, neemt ook de demping overdag af. Dit zou, samen met een rustig aardmagnetisch veld, de afname van de zonnestraling kunnen compenseren. Dit gold voor het grootste deel van afgelopen week. Hierdoor stegen de MUF-waarden licht ondanks de daling van de solarfluxindex (SFI) naar circa 135.

15 meter was opnieuw de hoogste band die overdag permanent open ging. In de middag en avond waren er tijdelijke openingen van de 10 meter band; hier is nog ruimte voor verbetering met het oog op de komende weken. In de ochtend opent het lange pad naar Oceanië. Het pad naar Australië gaat niet precies door de poolzones en benut daardoor de hogere grensfrequenties die heersen in de gematigde breedten en vooral in de tropen.

HF-vooruitzichten

Waarnemers van het ruimteweer kijken momenteel aandachtig naar de voorspellingsmodellen, omdat het nog steeds onduidelijk is hoe twee coronale massa-ejecties (CME’s) het magnetische veld van de aarde zullen beïnvloeden als ze in het weekend aankomen. De zonnewindsnelheid blijft laag. Het magnetisch veld (Bz), van de zonnewind is af en toe naar het zuiden gedraaid, wat betekent dat hij zich gemakkelijker koppelt aan het magnetische veld van de aarde, De 2 recente CME’s zullen op zich weinig impact hebben, maar samen kunnen ze geomagnetische stormen van klasse G1 tot G2 veroorzaken. Afhankelijk van de timing van de invloeden en andere factoren, zoals de hogesnelheidsstroom (HSS) van coronal hole CH40, kunnen er in onze noordelijke delen van het land zelfs aurora’s fotografisch waarneembaar zijn.

Op dit moment duidt een Kp van 5 er op dat we toch in een lichte geomagnetische storm klasse G1 zitten en dat de mindere propagatie op HF ook maandag nog zal aanhouden.

In de komende dagen verwacht NOAA een zonneflux tussen 135 en 140 en een Kp index die wat zal afnemen naar 3 wat hoort bij een actief aardmagnetisch veld.. De MUF kan overdag soms oplopen tot boven 28 MHz en in de nacht dalen tot onder de 15 MHz en soms zelfs tot 10 MHz.

DX is met name te vinden op 20/17/15 meter, met 12 en 10 meter die sporadisch opengaan. Kritieke frequenties overdag blijven boven de 7MHz waardoor de 40m-band zeer bruikbaar is binnen Nederland.

VHF, EME

Tropo

In de komende dagen staat er weinig wind en tonen de kaarten van dxinfocentre  een uitgebreid gebied tussen Ierland en Polen met sterke tot intense Tropo. De vooruitzichten voor VHF en UHF, dan ziet er veelbelovend uit.

Er zijn twee zeer nuttige websites die een gedetailleerd overzicht geven van de verwachte Tropo-vooruitzichten met behulp van de gegevens van het weermodel om de verticale veranderingen in de brekingsindex van de lucht en dus de Tropo te berekenen. Dit zijn dxinfocentre.com en tropo.f5len.org

Onthoud dat Tropo verbetert als je van HF naar 2m, naar 70cm en 23cm gaat. Dus probeer CW of SSB eens en blijf niet alleen op FT8 of overvolle repeater kanalen tijdens de lift condities. Deze verbeterde Tropo-condities zullen zich waarschijnlijk tot ver in de volgende week uitstrekken.

Regenscatter

De buien in de komende dagen bieden wel kansen voor regenscatter

Sporadische-E

De dagelijkse Sporadische-E blogs op propquest.co.uk zijn voor dit jaar afgelopen, maar de straalstroomkaarten zijn nog steeds beschikbaar en natuurlijk zijn er nog steeds willekeurige meteoorverspreiding als je geluk hebt.

Aurora

Geen info.

Meteoorscatter

Hierover deze week geen info

EME

Voor EME-stations is de declinatie van de maan weer positief, maar wordt het maximum aanvankelijk laat in de nacht bereikt en verschuift naar de vroege ochtend naarmate de week vordert. Het perigeum van afgelopen woensdag betekent dat de padverliezen nog steeds laag zijn, maar dagelijks toenemen. 144MHz hemelruis is laag, stijgend naar matig tegen volgend weekend.

---

Over zonnefluxindex, zonnevlekkengetal en Kp-index

De zonnefluxindex (SFI) is een maat voor de ionisatiegraad van de ionosfeer. De SFI heeft een waardenbereik van 50 tot 300. Lage waarden signaleren doorgaans slechte of matige HF-condities en hoge juist goede (een hoge MUF). Tijdens de piek van een zonnevlekkencyclus meten we waarden van meer dan 200, met kortdurende uitschieters naar 300.

Het zonnevlekkengetal is een maat voor de activiteit van de zon. Ook nu geldt, hoe hoger de waarde, des te gunstiger voor de HF-propagatie (op hogere banden). De zonneactiviteit kan als volgt ingedeeld worden aan de hand van het zonnevlekkengetal: laag: 0-30, gematigd: 30-60, hoog: 60-90, zeer hoog: 90-120, intensief: > 120.

De Kp-index is een maat voor de magnetische fluctuaties in de ionosfeer. Lage waarden zijn gunstig voor de HF-propagatie. Vanaf een waarde van 2 beginnen HF-condities te degraderen. Boven de 5 is er sprake van ernstige verstoring en vanaf 7 kunnen zelfs radio-blackouts voorkomen, waarbij HF-communicatie volledig uitvalt. Bij hogere Kp-indexwaarden (vanaf ongeveer 3) neemt de kans op aurora overigens toe.

De beste HF-condities op de hogere banden zijn dus te verwachten bij een hoge zonnefluxindex, een hoog zonnevlekkengetal en een lage Kp-index.

Over maximaal bruikbare frequentie (MUF) en kritische frequentie

De maximaal bruikbare frequentie (MUF) is de frequentie waarbij de verwachting is dat radiosignalen nog zullen reflecteren tegen de ionosfeer. Voor paden korter dan 3000 km zal de MUF lager zijn omdat de opstralingshoek steiler is, waardoor radiosignalen makkelijker door de ionosfeer heen dringen.

De frequentie waarbij nog reflectie optreedt terwijl de opstralingshoek 90 graden is (verticaal), heet de kritische frequentie.

 

 

---

Tom PC5D stelt het propagatienieuws samen. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit de volgende bronnen: het wekelijkse RSGB Propagation News, DX Info Centre, HF-Referat DARC, Poollicht.be, Make More Miles on VHF, Met Office en NOAA. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde. De audio-opname van deze ronde is terug te luisteren op a22.veron.nl.