Propagatienieuws – week 4, 2022

Deze week in Propagatienieuws:

• HF: zonnefluxindex richting 118, Kp-index eerst laag,  
• VHF+: geen verhoogde tropocondities verwacht, 
• EME: padverliezen laag, maar korte EME-tijdvensters

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).

HF

De afgelopen week begon met relatief weinig zonnevlekken en een zonnefluxindex (SFI) die richting de 100 ging. We hadden behoorlijk wat zonnevlamactiviteit, maar gelukkig waren de bijbehorende coronale-massaejecties meestal niet op de aarde gericht. Desondanks bleef de zonnewind sterk, met snelheden van meer dan 450 kilometer per seconde, wat op zich gebruikelijke waarden zijn. De Kp-index voor het aardmagnetisch veld bleef beperkt tot 3 à 4.

Overdag steeg de kritische frequentie vaak boven 7 MHz waardoor short-skip-contacten binnen de Benelux op 40 meter mogelijk waren. De maximaal bruikbare frequentie voor propagatiepaden van 3.000 km raakte de 28 MHz, vooral rond de middaguren.

HF-vooruitzichten

NOAA verwacht dat de SFI de komende dagen kan toenemen tot circa 118. Dit biedt kansen voor openingen naar b.v. Zuid-Afrika en de Amerikaanse oostkust op 10 meter. Geomagnetische condities zullen overwegend kalm blijven met een Kp-index van 2 of 3. Op 4 februari kan de Kp-index echter weer oplopen naar 5. De MUF (voor de F-laag over 3000 km) zal variëren tussen circa 7 MHz in de nacht tot circa 28 MHz overdag.

We gaan turbulente tijden in wat betreft de zonnecyclus. Meer zonnevlekken betekent meer kans op zonnevlammen en coronalemassa-ejecties, die beide doorgaans schadelijk zijn voor de HF-propagatie.

VHF en hoger

Voor tropo is de korte samenvatting: herfstweer maar dan zonder herfstcondities. De kaarten op DX Info Centre tonen wel wat gebieden met verhoogde condities, maar een geschikt hogedrukgebied ligt ver buiten onze regio.

Tijdens onstabiele weersomstandigheden met flinke buien biedt regenscatter soms mogelijkheden, maar statistisch gezien komt dat in de wintermaanden minder vaak voor.

EME

De declinatie van de maan is op zijn minimum dit weekend en dus zijn de tijdvensters voor EME-verbindingen kort. We zijn bij perigeum (kortste afstand tussen aarde en maan) waardoor de padverliezen laag zijn: goed voor EME op de GHz-banden.

______

Over zonnefluxindex, zonnevlekkengetal en Kp-index

De zonnefluxindex (SFI) is een maat voor de ionisatiegraad van de ionosfeer. De SFI heeft een waardenbereik van 50 tot 300. Lage waarden signaleren doorgaans slechte of matige HF-condities en hoge juist goede (een hoge MUF). Tijdens de piek van een zonnevlekkencyclus worden waarden gemeten van meer dan 200, met kortdurende uitschieters naar 300.

Het zonnevlekkengetal is een maat voor de activiteit van de zon. Ook nu geldt, hoe hoger de waarde, des te gunstiger voor de HF-propagatie (op hogere banden). De zonneactiviteit kan als volgt ingedeeld worden aan de hand van het zonnevlekkengetal: laag: 0-30, gematigd: 30-60, hoog: 60-90, zeer hoog: 90-120, intensief: > 120.

De Kp-index is een maat voor de magnetische fluctuaties in de ionosfeer. Lage waarden zijn gunstig voor de HF-propagatie. Vanaf een waarde van 2 beginnen HF-condities te degraderen. Boven de 5 is er sprake van ernstige verstoring en vanaf 7 kunnen zelfs radio-blackouts voorkomen, waarbij HF-communicatie volledig uitvalt. Bij hogere Kp-indexwaarden (vanaf ongeveer 3) neemt de kans op aurora overigens toe.

De beste HF-condities op de hogere banden zijn dus te verwachten bij een hoge zonnefluxindex, een hoog zonnevlekkengetal en een lage Kp-index.

 

______

Tom PC5D stelt het propagatienieuws samen. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit het wekelijkse Propagation News van de Britse radioamateurvereniging RSGB. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde.