Propagatienieuws – week 41, 2022
Deze week in Propagatienieuws:
- HF: goede HF-condities verwacht. MUF varieert van 10 MHz ’s nachts tot 30 MHz overdag,
- VHF-tropo: in de loop van dinsdag verbeterde tropocondities richting het zuiden van Zweden,
- Meteoorscatter: De Orioniden pieken op vrijdag 21 oktober,
- EME: padverliezen hoog komende week en EME-tijdvensters lang. 144MHz-hemelruis is de hele week hoog.
Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).
HF
We hadden weer een week met goede HF-propagatie, geholpen door redelijk stabiele geomagnetische condities.
De zonnefluxindex steeg tot 163 eenheden op 10 oktober. Van 13 tot 14 oktober konden zes actieve regio’s op de zon worden waargenomen. De MUF, geldig voor een afstand van 3000 km, bereikte ’s morgens vroeg, kort na zonsopgang, vaak de 20MHz-grens en overschreed in de vroege namiddag verscheidene malen de 30MHz-grens.
Op de 10m-band konden Australië, Japan, Indonesië, Thailand, Brazilië en de oost- en westkust van de VS worden bereikt, zelfs met kleine vermogens.
De DX-omstandigheden op de kortegolfbanden met lagere frequenties waren daarentegen zwakker, omdat het aardmagnetisch veld in de eerste helft van de week werd verstoord door een intense zonnewind. In de tweede helft van de week was het weer rustiger en herstelden de omstandigheden op de lage banden zich enigszins.
De hoge MUF-waarden van vorige week betekenden ook dat signalen dichtbijgelegen station in de 40m-amateurband en de Europese 49m-omroepband overdag vrij sterk binnenkwamen en er soms geen dode zone was.
HF-vooruitzichten
De zonneactiviteit is met een dalende zonnefluxindex richting de 110 een stuk lager dan afgelopen week maar de KP-index blijft laag. De zonnewindsnelheid is verhoogd onder invloed van een coronaal gat (CH32) geassocieerd met een lichte CME, en de geomagnetica is rustig tot actief.
De verdere vooruitzichten: Er zijn momenteel geen op de aarde gerichte uitbarstingen van coronale massa (CME’s), de snelle wind zal tegen het begin van de week aan kracht verliezen. Geomagnetisme blijft kalm tot onrustig. Enkele actieve intervallen zijn echter mogelijk.
De MUF3000 ligt ’s nachts tussen 10 en 12 MHz en bereikt overdag waarden van 25 MHz en hoger. Volgens de Amerikaanse luchtmacht zal de zonnefluxindex de komende dagen echter dalen tot onder de 115 eenheden en pas in het volgende weekend weer stijgen. Dit betekent dat de goede condities, na een korte verzwakking, blijven bestaan.
VHF en hoger
In de loop van dinsdag verbeterde tropocondities richting het zuiden van Zweden.
Meteoorscatter
De Orioniden pieken op vrijdag 21 oktober met een gemiddelde ZHR van 20.
Aurora
Houd altijd rekening met de mogelijkheid van propagatie via aurora in deze tijd van het jaar. Monitor daarom Kp-index goed: naarmate de waarde hoger wordt, neemt de kans op van aurora toe.
EME
De maan staat vandaag, zondag 16 oktober, op maximale declinatie: de EME-tijdvensters zijn dus op hun langst en worden korter naarmate de week vordert. Met apogeum komende maandag zijn de padverliezen het hoogst. 144MHz-hemelruis is de hele week laag.
Over zonnefluxindex, zonnevlekkengetal en Kp-index
De zonnefluxindex (SFI) is een maat voor de ionisatiegraad van de ionosfeer. De SFI heeft een waardenbereik van 50 tot 300. Lage waarden signaleren doorgaans slechte of matige HF-condities en hoge juist goede (een hoge MUF). Tijdens de piek van een zonnevlekkencyclus meten we waarden van meer dan 200, met kortdurende uitschieters naar 300.
Het zonnevlekkengetal is een maat voor de activiteit van de zon. Ook nu geldt, hoe hoger de waarde, des te gunstiger voor de HF-propagatie (op hogere banden). De zonneactiviteit kan als volgt ingedeeld worden aan de hand van het zonnevlekkengetal: laag: 0-30, gematigd: 30-60, hoog: 60-90, zeer hoog: 90-120, intensief: > 120.
De Kp-index is een maat voor de magnetische fluctuaties in de ionosfeer. Lage waarden zijn gunstig voor de HF-propagatie. Vanaf een waarde van 2 beginnen HF-condities te degraderen. Boven de 5 is er sprake van ernstige verstoring en vanaf 7 kunnen zelfs radio-blackouts voorkomen, waarbij HF-communicatie volledig uitvalt. Bij hogere Kp-indexwaarden (vanaf ongeveer 3) neemt de kans op aurora overigens toe.
De beste HF-condities op de hogere banden zijn dus te verwachten bij een hoge zonnefluxindex, een hoog zonnevlekkengetal en een lage Kp-index.
Over maximaal bruikbare frequentie (MUF) en kritische frequentie
De maximaal bruikbare frequentie (MUF) is de frequentie waarbij de verwachting is dat radiosignalen nog zullen reflecteren tegen de ionosfeer voor paden van 3000 km. Voor paden korter dan 3000 km zal de MUF lager zijn omdat de opstralingshoek steiler is, waardoor radiosignalen makkelijker door de ionosfeer heen dringen.
De frequentie waarbij nog reflectie optreedt terwijl de opstralingshoek 90 graden is (verticaal), heet de kritische frequentie.
Tom PC5D stelt het propagatienieuws samen. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit de volgende bronnen: het wekelijkse RSGB Propagation News, DX Info Centre, HF-Referat DARC, Poollicht.be en Make More Miles on VHF. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde. De audio-opname van deze ronde is terug te luisteren op a22.veron.nl.
VERON