Propagatienieuws – week 41 2025
Deze week in Propagatienieuws:
- HF: overwacht NOAA een flux van circa 165 en daarna een afname tot 145….
- Tropo: midden van de week kan er hierdoor redelijke tropo ontstaan richting….
- Sporadische-E: Geen info deze week.;
- Meteoorscatter: komende week een meteorenregen om mee te spelen;
- Aurora: De equinoxen zijn gunstig voor de kans op Aurora.
- EME: declinatie van de maan toe ,
Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).
HF
Afgelopen week was het geomagnetisch erg onrustig: de Kp-index lag meerdere keren boven de 5 en steeg op dinsdag zelfs tot boven de 7, wat een duidelijk negatief effect had op de propagatie. De MUF stortte in en op de lagere banden heerste tijdelijk stilte. De oorzaak hiervan was een zonnewind met snelheden overwegend tussen 700 en 800 km/s, uit een groot coronagat in het zuidelijk halfrond en een naar het zuiden gerichte Bz-component. Aangezien de equinox nog maar twee weken geleden was, kon het Russell-McPherron-effect effectief worden, waardoor meer geladen deeltjes uit de zonnewind de magnetosfeer binnendrongen. De zonneflux vertoonde de afgelopen week een achtbaanverloop: deze bereikte zijn hoogste waarde op dinsdag. De waarden schommelden tussen 164 eenheden op zaterdag, 187 op dinsdag, 167 op donderdag en een stijging tot 170 op vrijdag.
HF-vooruitzichten
Momenteel zijn er geen verdere coronale gaten zichtbaar, maar het risico op coronale massa-uitbarstingen (CME) neemt toe. Voor de komende dagen verwacht NOAA een flux van circa 165 en daarna een afname tot 145. Er wordt nog steeds gematigde zonneactiviteit en sporadische M-flares verwacht; de kans op afzonderlijke X-flares wordt als klein ingeschat. De Kp-index zal naar verwachting tussen 2 en 4 liggen. Dat zou een langzaam herstel van de ionosfeer betekenen en biedt perspectief voor steeds stabielere herfstverspreidingsomstandigheden. Concreet: 10 meter zou op ongestoorde dagen weer permanent beschikbaar kunnen zijn, bijvoorbeeld van 07 tot 18 UTC. 20 meter sluit dan meestal laat in de avond, en in de tweede helft van de nacht is het niet meer elke dag voldoende voor 30 meter.
VHF en EME
Tropo
Momenteel wordt het weer vooral bepaalt door een diep lagedrukgebied bij Noorwegen. De huidige periode van onstabiel weer is typisch voor het seizoen, maar het is ook gebruikelijk dat er tussen de diepere lagedrukgebieden door hogedrukgebieden passeren. Maandag passeert er alweer een hogedrukgebied over Frankrijk. In het midden van de week kan er hierdoor redelijke tropo ontstaan richting het zuidwesten. Nu we de herfst ingaan, kunnen deze verbeteringen op sommige dagen een groot deel van de ochtend aanhouden, voordat de temperatuurstijging de temperatuurinversie doorbreekt. Een goede aanwijzing is dat het meestal voorbij is als de nachtmist optrekt. Aan de andere kant zullen er waarschijnlijk goede kansen zijn voor regenscatter op de GHz-banden, aangezien de actieve lagedrukgebieden fronten over het land duwen.
Sporadische-E.
Geen info deze week
Aurora
De intensere geomagnetische stormen hebben afgelopen week een verhoogde aurora-activiteit mogelijk gemaakt. De equinoxen zijn gunstig voor de kans op Aurora. Deze kansen zullen afnemen naarmate we verder in oktober komen. Houd zoals gewoonlijk de Kp-index boven de 5 in de gaten, aangezien, zoals we eerder al zeiden, deze herfstmaanden zeer gunstig zijn voor aurora-activiteit.
Meteoorscatter
We hebben de komende week een meteorenregen om mee te spelen. De Draconiden bereiken hun hoogtepunt op woensdag 8 oktober, maar de meteorenregen verspreidt zich over de hele week.
EME
Voor EME-operators neemt de declinatie van de maan toe en wordt morgen, de 6e, positief, dus langere maanvensters en een hogere piekhoogte zijn het verhaal voor de komende week. De padverliezen blijven dalen naarmate we het perigeum op 8 oktober naderen. De ruis in de lucht op 144 MHz zal de komende zeven dagen grotendeels laag zijn.
Over zonnefluxindex, zonnevlekkengetal en Kp-index
De zonnefluxindex (SFI) is een maat voor de ionisatiegraad van de ionosfeer. De SFI heeft een waardenbereik van 50 tot 300. Lage waarden signaleren doorgaans slechte of matige HF-condities en hoge juist goede (een hoge MUF). Tijdens de piek van een zonnevlekkencyclus meten we waarden van meer dan 200, met kortdurende uitschieters naar 300.
Het zonnevlekkengetal is een maat voor de activiteit van de zon. Ook nu geldt, hoe hoger de waarde, des te gunstiger voor de HF-propagatie (op hogere banden). De zonneactiviteit kan als volgt ingedeeld worden aan de hand van het zonnevlekkengetal: laag: 0-30, gematigd: 30-60, hoog: 60-90, zeer hoog: 90-120, intensief: > 120.
De Kp-index is een maat voor de magnetische fluctuaties in de ionosfeer. Lage waarden zijn gunstig voor de HF-propagatie. Vanaf een waarde van 2 beginnen HF-condities te degraderen. Boven de 5 is er sprake van ernstige verstoring en vanaf 7 kunnen zelfs radio-blackouts voorkomen, waarbij HF-communicatie volledig uitvalt. Bij hogere Kp-indexwaarden (vanaf ongeveer 3) neemt de kans op aurora overigens toe.
De beste HF-condities op de hogere banden zijn dus te verwachten bij een hoge zonnefluxindex, een hoog zonnevlekkengetal en een lage Kp-index.
Over maximaal bruikbare frequentie (MUF) en kritische frequentie
De maximaal bruikbare frequentie (MUF) is de frequentie waarbij de verwachting is dat radiosignalen nog zullen reflecteren tegen de ionosfeer. Voor paden korter dan 3000 km zal de MUF lager zijn omdat de opstralingshoek steiler is, waardoor radiosignalen makkelijker door de ionosfeer heen dringen.
De frequentie waarbij nog reflectie optreedt terwijl de opstralingshoek 90 graden is (verticaal), heet de kritische frequentie.
Tom PC5D stelt het propagatienieuws samen. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit de volgende bronnen: het wekelijkse RSGB Propagation News, DX Info Centre, HF-Referat DARC, Poollicht.be, Make More Miles on VHF, Met Office en NOAA. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde. De audio-opname van deze ronde is terug te luisteren op a22.veron.nl.
VERON