Propagatienieuws – week 50, 2021

Deze week in Propagatienieuws:

• HF: goede condities tot in de 10m-band verwacht, 
• VHF+: kans op sporadische E, 
• Meteoorscatter: nog steeds mogelijkheden via de “staart” van de Geminiden, 
• EME: lange EME-verbindingen mogelijk, met weinig 144MHz-ruis, maar hoge padverliezen

Propagatienieuws wordt samengesteld door Tom Koeken (PC5D).

HF

Na een periode met nul zonnevlekken is de activiteit op de zon inmiddels weer een stuk hoger. Er zijn nu ten minste vijf actieve groepen op het zonneoppervlak. De zonnefluxindex steeg naar 127 op zaterdag. Dit zijn gunstige waardes voor openingen op 10 meter. Houd deze band komende week dus in de gaten.

Wel is er een verhoogd risico op zonnevlammen gedurende deze periode. Zonnevlammen en de daarmee gepaard gaande coronalemassa-ejecties (CME) zijn over het algemeen schadelijk voor HF-propagatie. Zonnevlammen kunnen kortstondige radio-blackouts veroorzaken. Een paar later volgt dan vaak een verlaging van de maximaal bruikbare frequentie (MUF) als gevolg van de CME’s.

HF-vooruitzichten

De Amerikaanse luchtmacht verwacht een zonnefluxindex van rond de 120 tot woensdag 22 december, waarna hij kan dalen tot net onder de 100. De Kp-index blijft laag, maximaal 2 of 3.

De maximaal bruikbare frequentie (MUF) zal variëren tussen 7 MHz aan het eind van de dag en 24 MHz overdag met soms wat uitschieters boven de 28 MHz.

En tenslotte, deze week is een goed moment om contact op te nemen met de Kerstman in Lapland. OF9X is tijdens de kerstdagen in de lucht in de poolcirkel. Hij werd tot nu toe gesignaleerd op 80, 40, 30, 20 en 10m. Hij zal CW, SSB en FT8 werken. Het DX-cluster is waarschijnlijk de gemakkelijkste manier om te weten waar het station zich op een bepaald moment op de banden bevindt.

VHF en hoger

De afgelopen dagen lag een gebied van hoge druk erg gunstig, waardoor verbindingen met Noord-Spanje op 2 meter vanuit onze regio mogelijk waren. De kaarten op DX Info Centre lieten dan ook sterke tropocondities zien aan de randen van het hogedrukgebied. In de loop van het weekend verschuift het drukgebied. Op zondag kunnen de tropocondities nog boven normaal zijn in uiteenlopende richtingen, van Denemarken, Schotland tot de Normandische kust.

Vanaf half december tot half januari zijn er kansen op verbindingen via sporadische E. De mogelijkheden zijn echter slecht voorspelbaar. Houd de kaarten op Propquest-kaarten in de gaten om tijdig gehint te worden.

Meteoorscatter

De Geminiden-meteorenregen van vorige week leverde uitstekende QSO’s op, voor goed uitgeruste stations zelfs tot in de 70cm-band. Alhoewel de Geminiden over hun hoogtepunt heen zijn, zijn er komende week zeker nog mogelijkheden voor meteoorscatter.

EME

De declinatie van de maan is op zijn hoogtepunt, met daardoor gelegenheid voor langdurige EME-contacten, maar vanwege de relatief grote afstand tussen maan en aarde zijn de padverliezen maximaal. De achtergrondruis op 144 MHz als gevolg van de hemeltemperatuur isdeze week laag.

 

______

Over zonnefluxindex, zonnevlekkengetal en Kp-index

De zonnefluxindex (SFI) is een maat voor de ionisatiegraad van de ionosfeer. De SFI heeft een waardenbereik van 50 tot 300. Lage waarden signaleren doorgaans slechte of matige HF-condities en hoge juist goede (een hoge MUF). Tijdens de piek van een zonnevlekkencyclus worden waarden gemeten van meer dan 200, met kortdurende uitschieters naar 300.

Het zonnevlekkengetal is een maat voor de activiteit van de zon. Ook nu geldt, hoe hoger de waarde, des te gunstiger voor de HF-propagatie (op hogere banden). De zonneactiviteit kan als volgt ingedeeld worden aan de hand van het zonnevlekkengetal: laag: 0-30, gematigd: 30-60, hoog: 60-90, zeer hoog: 90-120, intensief: meer dan 120.

De Kp-index is een maat voor de magnetische fluctuaties in de ionosfeer. Lage waarden zijn gunstig voor de HF-propagatie. Vanaf een waarde van 2 beginnen HF-condities te degraderen. Boven de 5 is er sprake van ernstige verstoring en vanaf 7 kunnen zelfs radio-blackouts voorkomen, waarbij HF-communicatie volledig uitvalt.

De beste HF-condities op de hogere banden zijn dus te verwachten bij een hoge zonnefluxindex, een hoog zonnevlekkengetal en een lage Kp-index.

 

______

Tom PC5D stelt het propagatienieuws samen. Bij de samenstelling maakt hij onder andere gebruik van de voor Nederland relevante informatie uit het wekelijkse Propagation News van de Britse radioamateurvereniging RSGB. Propagatienieuws maakt ook deel uit van het radiojournaal van de Zuid-Limburgse zondagochtendronde.