Zonnepanelen aansluiten op een stopcontact. Hoe zit dit met de NEN1010 en SCOPE12

Voor de radiozendamateur is het van belang dat een zonnepaneelinstallatie, ook wel PV-installatie, aan de NEN1010-norm voldoet. Op deze manier is de kans op ongewenste emissie als gevolg van een incorrecte installatie tot een minimum beperkt. Maar NEN1010 voorziet ook in de minimale veiligheid van de PV-installatie. Om zo de kans op elektrocutie of brand door overstroom te voorkomen. In webwinkels kan de doe-het-zelver zonnepanelen compleet met een stekker aanschaffen. Lekker eenvoudig: panelen op dak, micro-converter aansluiten en de stekker in het stopcontact. Maar hoe zit dit dan met het bouwbesluit 2012:2017, NEN1010:2015 en de op stapel staande SCOPE12-certificering die de verzekeringen verplicht gaan stellen. Johan PA3JEM ging op onderzoek uit en kwam met de volgende bevindingen, welke hij graag met radiozendamateurs deelt:

Zonnepaneelinstallatie moet aan NEN1010 voldoen

Dat radiozendamateurs al langer last hebben van zonnepanelen die ongewenste radiostoring veroorzaken, is duidelijk. VERON publiceert al meer dan 15 jaar over problemen die ontstaan door deze ongewenste emissie. Klik hier en je krijgt alle publicaties op een rij. Ook in het storingsrapport van april 2020 meldt Agentschap Telecom de micro-omvormers.

Zonnepanelen installaties blijken steeds vaker een stoorbron. Vooral het gebruik van optimizers en micro-omvormers is nu doorgaans de bron van storingen.

Installatiebedrijven van zonnepanelen hebben zich bij installatie te houden aan strikte richtlijnen. Een van de richtlijnen betreft NEN1010 die in 2015 een ingrijpende wijziging heeft ondergaan.

Zo stelt 551.7.1 dat: Een dergelijke opwekeenheid moet zijn geïnstalleerd aan de voedende zijde van alle beveiligingstoestellen voor de eindgroepen van de installatie, behalve wanneer een ononderbroken voeding (UPS) is voorzien om specifieke apparaten te voeden binnen de eindgroep waarmee deze is verbonden.

In 551.7.2 staat: b) de opwekeenheid mag niet met een contactstop en contactdoos op de eindgroep zijn aangesloten.

Conform deze regels is het dus niet toegestaan om een zonnepaneelinstallatie met een stekker aan te sluiten. In de eerste plaats niet omdat de PV-installatie dan achter de huisbeveiliging is aangesloten en in de tweede plaats niet omdat de installatie met een stekker in de contactdoos zit.

Zonnepanelen met stekker <600W vallen onder de NVWA

Op de vraag aan de NVWA (Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit) of zonnepanelen met een stekker nu wel of niet aan de NEN1010 moeten voldoen zegt de NVWA het volgende:

In de IEC 60364-5-551 Laagspanningsinstallaties – Deel 5: Keuze en installatie van elektrisch materieel – Hoofdstuk 55: Overig – Sectie 559: Laagspanningsgenerator eenheden, Annex ZB onder 551.7.2 is het volgende bepaald: In Nederland is het toegestaan om voedingsapparatuur met behulp van stekkers en stopcontacten op eindcircuits aan te sluiten, mits de stekker veilig in en uit het stopcontact kan worden gehaald. Dit laatste heeft betrekking op het feit of er een restspanning op de contactstop blijft staan indien deze uit de doos wordt getrokken.

De NEN 1010 is de Nederlandse implementatie van de HD-IEC 60364-serie.

Zonnepanelen met stekker

Op dit moment ziet de NVWA geen redenen om deze producten van de markt te weren zolang het aangesloten vermogen niet meer bedraagt dan 600 W bij 230 VAC, dit om overbelasting van het net te voorkomen.

NVWA over Bouwbesluit2012:2017

Wel voegt de NVWA een interessante opmerking toe:

Indien geïnstalleerd op het dak van een huis vallen de producten mogelijk ook onder het Bouwbesluit (hier is nog discussie over).

Op het moment dat is besloten dat zonnepanelen die op het dak zijn geplaatst onder het bouwbesluit 2012:2017 valt, moet de installatie voldoen aan de huidige NEN1010. Dus mag deze niet meer zijn aangesloten met een stekker op het stopcontact.

Op 28 augustus is er opnieuw bericht van de NVWA. Op de vraag of de NVWA wel de juiste normen gebruikt en geen verouderde komt het volgende bericht terug.

Conclusie: De NVWA heeft een verouderde HD 60364-5-51:2009 gehanteerd (recentelijk verkregen van een andere lidstaat). Omdat de NVWA niet geabonneerd is op HD documenten, was niet bekend of er inmiddels updates beschikbaar waren.

De NVWA houdt toezicht op de veiligheid van consumentenproducten, o.a. producten die vallen onder de Laagspanningsrichtlijn (LVD). De bedoelde PV-systemen zijn producten die vallen onder of de LVD (mits niet voorzien van een radiofunctie) of de Radioapparatuur richtlijn (RED) indien voorzien van een radiofunctie.  Agentschap Telecom houdt toezicht op producten die vallen onder de RED.

Op basis van de onderzochte PV-systemen (met contactstop) heeft de NVWA op dit moment geen aanleiding deze producten (op grond van elektrische veiligheid) van de markt te weren.

Verder meldt de NVWA

Normcommissie NEC 64-TC is momenteel bezig NEN1010 te herzien. De Nederlandse bepaling SNC (Special National Conditions) dat we de mogelijkheid die de HD biedt, om opwekeenheden aan te sluiten (onder voorwaarden) op een bestaande eindgroep waarop ook verbruikers zijn aangesloten, niet overnemen, blijft gehandhaafd. De problematiek zit aan de installatiekant (elektrische installatie voor laagspanning, NEN1010) waarvoor de NVWA geen toezichthouder is. De NEN1010 staat op dit moment het aansluiten van PV-systemen met een contactstop niet toe. Bekend is dat er een probleem bestaat tussen de productkant en de installatiekant. Dit zal eerst op Europees en nationaal niveau opgelost dienen te worden.

Waarom niet gewoon zonnepanelen met stekker aansluiten?

Zonnepaneelinstallaties die rechtstreeks op een contactdoos van een eindgroep zijn aangesloten passeren het beveiligingssysteem van de huisinstallatie. Hierdoor is het mogelijk om meer stroom van dezelfde eindgroep te gebruiken dan de zekering toelaat. Hierdoor bestaat er kans op overstroom waardoor de huisinstallatie te warm kan worden waardoor weer brand kan ontstaan. Stel je voor dat een PV-Installatie op dezelfde groep zit als de wasmachine. Als deze wasmachine raar doet kan deze meer stroom opnemen dan de beveiliging toelaat. Met alle risico’s van dien.

In het rapport van TNO “Brandincidenten met fotovoltaïsche (PV) systemen in Nederland” is een verzameling van brandincidenten uit de media vermeld maar is het effect van overstroom in dit rapport niet meegenomen. Maar er ontstaat nog een mogelijk probleem. Converters kunnen afhankelijk van het type gelijkstroom lekken. Dat is op zich nog geen drama. Maar indien de huisinstallatie is voorzien van een aardlekschakelaar type 1, kan deze verzadigd raken. De installateur weet of dit type vervangen moet worden voor het betere type 2 aardlekschakelaar. De gemiddelde consument heeft hier geen kennis van. Het voldoen van zonnepaneelinstallaties aan de NEN1010-norm is niet alleen goed voor de radiozendamateur maar ook een stuk veiliger voor de consument.

Zonnepanelen met hotspots

In de panelen zijn hotspots zichtbaar. Deze kunnen wel tot 110W dissiperen en lokaal zeer hoge temperaturen ontwikkelen. Ook een thermisch onderzoek van de panelen behoort bij de SCOPE12 certificering. Bron: Heliolytics

Certificaatregeling voor zonnepaneelinstallaties, SCOPE12

Planning is dat de verzekeraars SCOPE12 in de tweede helft van 2020 invoeren. SCOPE12 is een certificaatregeling specifiek voor het certificeren van zonnepaneelinstallaties voor zowel bedrijven als particulieren. SCOPE12 is in samenwerking met Verbond van Verzekeraars, Holland Solar en inspectiebedrijven (vanuit de brancheorganisaties iKeur en Techniek Nederland) ontwikkeld. Wat precies de gevolgen zullen zijn voor de verzekering is nog niet duidelijk. Wel duidelijk is dat in het technisch document 18 “Inspectie van zonnepanelen” men ervan uitgaat dat zonnepanelen aan de NEN1010 moeten voldoen. Hier is geen uitzondering gemaakt voor installaties met een laag vermogen (<600W), zoals de NVWA dat doet. Het technisch document vermeldt dat een SCOPE12 keuring elke 5 jaar dient te geschieden. Of dit ook gaat gelden voor de huisinstallaties is afhankelijk wat de verzekeraars gaan doen. Planning is dat deze SCOPE12-certificering door de verzekeraars in de tweede helft van 2020 ook voor de consument in te voeren.

Uitzondering panelen <600W onveilig?

Een uitzondering maken op zonnepaneelinstallaties met een vermogen lager dan 600W werkt in de praktijk ook niet. Hier een voorbeeld uit de praktijk. Een bewoner heeft niet een, maar twee van deze installaties en ook nog aangesloten op twee verschillende eindgroepen. Een daarvan zit in een contactstop die is op zolder geïnstalleerd met een tweelingsnoer en zonder randaarde. Dit is de manier waarop consumenten met dergelijke installaties omgaan, alsof het koffiezetapparaten zijn.

De ISSO (Kennisinstituut voor de installatiesector) is heel duidelijk over het feit dat zonnepanelen met een stekker buiten de NEN1010 gebruikt mogen worden.

We kunnen aannemen dat dit nog tot discussies gaat leiden tussen de verschillende instanties.

PV-Installaties aansluiten op de meterkast

Maar zonnepanelen aansluiten conform NEN1010 komt ook zo met nadelen. In een artikel op de website van het installatiejournaal legt men uit wat de risico’s zijn door het aansluiten van een PV-installatie op het net. Omdat de zonnepaneelinstallatie gaat meevoeden, komt de beveiliging van de netbeveiliging in het geding. Samen met de gelijktijdigheidsfactor, die stijgt, dreigt overbelasting.

Wanneer pv-vermogen meevoedt, zullen de aardlekschakelaars en bedrading mogelijk een (te) hoge stroom moeten verwerken; vanuit het net en de pv-installatie. De netbeveiliging als vangnet is er niet meer, wat op den duur ernstige gevolgen kan hebben.”

Overweegt u zonnepanelen?

Indien u overweegt zonnepanelen te laten installeren, laat u dan goed voorlichten en neem in de offerte in ieder geval mee:

  • Mechanische constructie
  • Zorg dat de installatie voldoet aan de laatste NEN1010-norm
  • Neem de SCOPE12-keuring mee in de offerte. Ook al is het nu nog niet van toepassing. Maar dit voorkomt hoge kosten straks. Stel de installateur verantwoordelijk voor eventuele extra kosten om de installatie te laten voldoen aan SCOPE12. LET OP: Indien de installatie niet voldoet aan SCOPE12 is het afkeur en heeft dit straks gevolgen voor de verzekering.
  • Laat een EMC-onderzoek doen. Het is erger als het achteraf geregeld moet worden omdat uw WiFi of die van uw buren niet meer functioneert. Waarom EMC belangrijk is kunt u hier lezen. De zonnepanelen op het World Forum Den Haag moesten worden uitgeschakeld omdat deze stoorden op het netwerk van politie, brandweer en ziekenauto.

Meer informatie

Radiozendamateur, wat is daar nu leuk aan?

  • Zelf apparatuur bouwen

    Je kunt je eigen apparatuur bouwen samen met andere zendamateurs.

  • Over de wereld zenden

    Met je apparatuur kun je over de hele wereld zenden.

  • Nieuwe vrienden maken

    Je ontmoet nieuwe mensen en maakt nieuwe vrienden.

Waarom lid worden van de VERON?

Word lid van de VERON


Tags: EMC, storing, zonnepanelen,